Literatuuronderzoek

Je start je literatuuronderzoek door de belangrijkste concepten in je onderzoeksvraag te identificeren. Je mag breed denken: overweeg synoniemen en andere, gerelateerde termen, wetenschappelijke taal of vakjargon. De context bepaalt namelijk welke resultaten je krijgt. Het is een intensief proces maar GenAI-tools kunnen je relevante suggesties geven. Je kan ook vragen om een concept map op te stellen. 

Voorbeeldprompt

Je bent een deskundige onderzoeker met het vermogen om informatie te vinden die anderen over het hoofd zien. Geef me zoveel mogelijk relevante zoektermen die ik kan gebruiken bij een literatuuronderzoek in wetenschappelijke databanken. Presenteer je antwoord in een tabel met de kolommen: oorspronkelijke zoekterm, synoniem, gerelateerde termen, bredere term, specifiekere term, afkorting en samenstelling. Vul elke kolom met zoveel mogelijk antwoorden, zowel in het Nederlands als in het Engels. Mijn antwoord zet je in de eerste kolom. Beantwoord deze prompt met de volgende zin: ‘### ‘Hallo, ik ben klaar om je te helpen. Met welke zoekterm wil je starten?’

Vaak is vakliteratuur in een andere taal geschreven. GenAI-tools kunnen helpen om een concept naar het Nederlands te vertalen. De tools zijn ook getraind met Nederlandstalige bronnen, dus je kan ook in het Nederlands zoeken. Hou er wel rekening mee dat de meeste de bronnen in de trainingsdata Engelstalig zijn. Het kan daarom nuttig zijn om je vraag ook in het Engels te stellen. Bovendien is Engels vaak de voertaal in wetenschappelijke databanken.

Voorbeeldprompt

‘Je bent een deskundige onderzoeker met het vermogen om informatie te vinden die anderen over het hoofd zien. Je wil literatuur opzoeken in het Engels. Geef daarom een Engelse vertaling van mijn Nederlandse zoekterm. Wees volledig en houd er rekening mee dat er meerdere vertalingen mogelijk zijn, bijvoorbeeld in een Britse of Amerikaanse context. Presenteer je antwoord in een tabel met de kolommen: Nederlandse zoekterm, Engelse vertaling, Britse variant, Amerikaanse variant. Als de vertaling hetzelfde is als in de kolom ‘Engelse vertaling’, laat je die kolom leeg. Beantwoord deze prompt met de volgende zin: “### Hallo, ik ben klaar om je te helpen. Met welke zoekterm wil je starten?”‘

Generatieve AI kan je helpen de meest relevante databanken en tijdschriften voor je onderwerp op te sommen. Daarnaast vind je in de bibliotheek zowel fysieke als digitale bronnen en databanken.

Voorbeeldprompt

‘Je bent een student verpleegkunde aan een Vlaamse hogeschool en wil meer weten over het onderwerp ‘verslaving’. Geef een overzicht van vaktijdschriften en wetenschappelijk databanken die ik kan raadplegen.’

Om wetenschappelijke databanken efficiënt te doorzoeken, splits je je zoekvraag op in de belangrijkste zoektermen. Die kan je logisch linken met Booleaanse operatoren (AND, OR, NOT). Zo combineer je zoektermen met verschillende relaties. Generatieve AI kan je helpen om een Booleaanse zoekstring op te stellen.

AND: Beide termen moeten voorkomen in je resultaat.

OR: Resultaten kunnen beide termen bevatten, of slechts een van de twee, bijvoorbeeld synoniemen.

NOT: Je sluit een term uit. Die zal niet in je resultaat voorkomen.

Voorbeeldprompt

‘Geef me een booleaanse zoekstring die gebruik maakt van de zoektermen rond autismespectrumstoornissen.’

Je hebt een artikel gevonden, maar begrijpt het niet volledig. Dan kan je een GenAI-tool vragen om een passage in andere woorden uit te leggen. Je kan ook vragen om een paragraaf of tekst samen te vatten.

Een transcriptietool kan je helpen om audio- en videobestanden om te zetten in tekst. Een voorbeeld is Turboscribe. Met deze tool kan je drie gratis transcripties van maximum 30 minuten per dag maken. Let op: deze technologie staat nog in de kinderschoenen. Automatische transcripties kunnen fouten of onnauwkeurigheden bevatten. Gebruik ze vooral als basis, maar verbeter ze waar nodig. Zeker als je iemand citeert, is het belangrijk dat je de intentie van de spreker bewaakt. Wees voorzichtig met gevoelige informatie, want online transcriptiediensten kunnen privacyrisico’s met zich meebrengen.